OSTEOPOROZ
Osteoporoz, düşük kemik kütlesi ve kemik dokusunun mikro-mimarisinin bozulması sonucunda kemik kırılabilirliğinde ve kırık eğiliminde artışla sonuçlanan progresif bir metabolik kemik hastalığıdır.
Kemik matriksin mineralizasyonu ve kalitesi, yaşı, boyu, ten rengi, cinsiyeti ve ırkı için normal kabul edilebilecek kişilere göre, birim kemik hacmi başına olan kemik kütlesinde bir azalma söz konusudur.
Bütün bunlar, daha fazla kırılganlık ile basınç ve şoklara karşı daha az direnç, kolayca kırılma ve bunun sonucunda ortaya çıkan kırılmalara yol açar.
Osteopeni ve osteoporoz kavramını ayırt etmek çok önemlidir:
Osteopeni, metabolik değişiklikler ve risk faktörlerinin bir sonucu olarak kemik kütlesi veya kemik yoğunluğu kaybını ifade eder.
Osteoporoz, önceki kemik kütlesi kaybının, yani osteopeninin bir sonucu olarak minimal travma kırıkları (bir adım aşağı inerken ya da ayağa kalkmak için ele yaslanıldığında ortaya çıkabilecek minimal kırıklar gibi) kavramını içerir.
Osteoporozun her zaman kemik kütlesi kaybının sonucu olduğuna dair bir inanç vardır. Yaşlandıkça tüm bireylerde ve her iki cinsiyette de kemik kaybı meydana gelir. Bununla birlikte, ergenlik döneminde kemik kütlesinde optimal bir zirveye ulaşamayan bir kişi, hızlandırılmış bir kemik kütlesi kaybı olmaksızın osteoporozdan muzdarip olabilir. Yetişkinlikte uygun kemik sağlığına ulaşmak için, çocukluk ve ergenlik döneminde beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıklarının büyük önemi vardır.
Osteoporoz esas olarak 50 yaş üstü insanları etkiler.
Tüm dünyada insan yaşamının uzaması ile yaşlanan nüfusun artması sonucu, osteoporoz giderek artan önemde bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Günümüzde 200 milyondan fazla insanın osteoporoza maruz kaldığı tahmin edilmektedir.
Türkiye’de de toplumun giderek yaşlanması nedeniyle osteoporoz önemli bir sağlık sorunu olarak öne çıkmaktadır. Türkiye’de 2010 yılında yapılmış FRAKTÜRK araştırmasında, Türkiye’de 50 yaş ve üzerindeki bireylerin %25’inde osteoporoz saptanmıştır.
Türkiye’de 2010 yılında tahmini nüfus 75,7 milyon iken, 2035 yılında nüfusun %23 artarak 92,9 milyona, 2050 yılında ise 100 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Bu artışın yaşlı nüfusa tahmini yansıması 85 yaş ve üzerindeki bireylerin sayısının, 9 kattan fazla olacağı, 70 yaş ve üzeri kişilerin oranının %13, 50 yaş ve üzerindekilerin ise %38 artacağı hesaplanmaktadır.
Osteoporozlu hastalara Kalsiyum ve D3 vitamini takviyesi, bilimsel kanıtlara dayanarak vazgeçilmezdir.
KAFATASINDAKİLER HARİÇ İSKELETİN HERHANGİ BİR KEMİĞİ ZARAR GÖREBİLİR, ANCAK EN SIK GÖRÜLEN KIRIKLAR ŞUNLARDIR:
1. Kalça kırığı
2. Omurlarda ezilme
3. Ön kolda bulunan radius kemiğinin el bileği eklemini oluşturduğu alt ucunda meydana gelen kırık (Colles kırığı)
Referanslar:
- Osteoporoz Metabolik Kemik Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu, TEMD, 2019
- Cooper C, Campion G, Melton LJ 3rd. Hip fractures in the elderly: a world-wide projection. Osteoporosis Int. 1992 Nov;2(6):285-9.
- Tuzun S, Eskiyurt N, Akarırmak U, Sarıdoğan M, Şenocak (Turkish Osteoporosis Society) Incidence of hip fractue and prevalance of osteoporosis in Turkey: the FRACTURK study. Osteoporos Int 2012;23(3) :949-55.
- Arasıl T, Osteoporoz Epidemiyolojisi ve Türkiye Verileri. Türkiye Klinikleri JPM& R. Special Topics 2009;2(1):1-8
- Quesada-Gómez JM et al. Low calcium intake and inadequate vitamin D status in postmenopausal osteoporotic women. J Steroid Biochem Mol Biol 2013; 136:175-7